Köy edebiyatı hareketinin şiirdeki önemli temsilcilerinden biri olan şair, eğitimci ve yazar Mehmet Başaran, 1926’da Kırklareli’nin Lüleburgaz ilçesindeki Ceylanköy’de doğdu. Kepirtepe Köy Enstitüsü’nü (1943) ve Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’nü bitirdi (1946). Köy Enstitülü Hatun Birsen Başaran ile evlendi. Askerliğini yaparken Yedeksubay Okulu’ndan çavuşa çıkarıldı.

Köy enstitüsü öğretmenliği, gezici başöğretmenlik, ilkokul öğretmenliği, Türkçe öğretmenliği yaptı ve Türkiye Öğretmenler Sendikası’nın (TÖS) kuruluş çalışmalarına katıldı, 1979’da emekli oldu. 1950’li ve 1960’lı yıllarda güçlenen köy edebiyatı hareketinin şiirdeki önde gelen temsilcilerinden birisidir. İlk şiiri Köy Enstitüleri Dergisi’nde yer aldı. Adam Sanat, Gösteri, Kıyı, Varlık, Yansıma, Yazko Edebiyat, Yeditepe, Yeni Biçem, Yeni Ufuklar ve Yücel gibi dergilerde şiirleri yayınlandı.

Toplumcu düşünceyi didaktizme düşmeden şiirlerine sindirmeyi bildi. Şiirlerinde direnme ve umut temalarını iç içe işledi. Aynı temalar gözlem ve deneyimleriyle bütünleşmiş olarak Ahlat Ağacı ve Nisan Haritası’ndan sonra şiir kitaplarına damgasını vurdu. 27 Haziran 2015 tarihinde hayatını kaybeden Başaran’ın cenazesi doğduğu yer olan Ceylanköy’de toprağa verildi.

Eserleri:
Ahlat Ağacı, 1953, Çarığımı Yitirdiğim Tarla, 1955, Karşılama, 1958, Nisan Haritası, 1960, Aç Harmanı, 1962, Kocakent, 1963, Zeytin Ülkesi, 1964, Pıtraklı Memleket, 1969, Sürgünler, 1970, Tonguç Yolu, 1974, Gök Ekin, 1975, Elif Diye Bir Türkü, 1976, Mehmetçik Mehmet, 1978, Meşe Seli, 1982, Günler Tuz Rengi, 1986, Sabahattin Eyüboğlu ve Köy Enstitüleri, 1990, Sis Dağı’nın Başında Borana Bak Borana, 1990, Giz Kokan Suskunluk, 1991, Yasaklı – Acının ve Sevginin Yurttaşı, 2. baskı 2003, Köy Enstitüleri Özgürleşme Eylemi, Kuşatılmış Yaşam Günaydın Aşk, 2006, Eylülün Kızgın Soluğu, 2007, Yüreğinin Sesi Zeytin Ülkesi, 2007, Öğretmenim Hasan Âli Yücel, 2009,